(Hình: sưu tầm từ internet)
Triết gia Montesquieu đã nói trong tác phẩm "Tinh thần pháp luật" rằng đời sống của các quốc gia cũng tương tự như đời sống của con người. Mỗi người có quyền chống lại kẻ tấn công mình (thậm chí giết chết kẻ thù) nhằm tự bảo vệ lấy tính mạng của mình, trường hợp này, luật pháp coi đó là quyền tự vệ chính đáng, bởi quyền được sống là một quyền cơ bản nhất của con người (nhân quyền). Tương tự như vậy, mỗi quốc gia có quyền tiến hành chiến tranh khi cần phải tự vệ để tránh thảm họa bị diệt vong.
Ở các quốc gia có hệ thống pháp luật nghiêm minh, sự can thiệt của hệ thống pháp luật là kịp thời, thì quyền tự vệ tự nhiên giữa các công dân không nhất thiết gồm việc tấn công kẻ khác. Khi người dân bị tấn công thì họ chỉ cần kiện ra tòa án để nhờ can thiệp nhằm bảo vệ quyền lợi của mình; nhưng trong trường hợp nếu chờ đến sự can thiệp của pháp luật thì đã nguy đến tính mạng, thì người dân được quyền tấn công để tự vệ. Tương tự, khi một dân tộc thấy rằng nếu cứ để yên lâu dài thì đối phương sẽ tiêu diệt mình; lúc đó tấn công là biện pháp duy nhất để giữ cho dân tộc khỏi bị tiêu diệt. Do đó các nước nhỏ thường có quyền tiến hành chiến tranh nhiều hơn là các nước lớn, vì nước nhỏ thường hay bị tấn công và sợ bị tiêu diệt. Điều này cũng giải thích vì sao ở các quốc gia có hệ thống pháp luật kém nghiêm minh, sự can thiệp của hệ thống nhà nước để bảo vệ quyền lợi của công dân chậm chạp, thì người dân thường ưa sử dụng bạo lực để hành xử. Chỉ cần một mâu thuẫn nhỏ phát sinh là mỗi người sẵn sàng sử dụng vũ lực để chống lại đối phương nhằm tự vệ cho chính mình.
Đó là nguyên lý về quyền tự vệ chính đáng, hay quyền phát động chiến tranh ở phạm vi quốc gia, nó phát sinh từ tính tất yếu và từ lẽ công bằng cứng rắn. Hệ thống luật pháp của các quốc gia mà không nắm vững điều này thì sẽ mất hết.
Trong mối quan hệ giữa các quốc gia, thì cần hiểu rằng độc lập chủ quyền của một quốc gia là tối thượng. Không một quốc gia nào dù lớn mạnh đến đâu và nhân danh bất cứ điều gì có quyền xâm phạm độc lập, chủ quyền của các quốc gia khác, bởi nó cũng giống như quyền được sống của mỗi con người.
